рдЬреЛ рдореБрд░рдзрд░ рд░реА рдЬреНрд╣рд╛рдЬ, рдирдж-рдзрд░ рддрд░рдгреА рдирд╛рд╡реЬреА

рдмрд╛рд░-рдЙрдЬрд╛реЬрд╛рдВ рдмрд╛рдЬ, рдКрдБрдЯ рд╕рд╡рд╛рд░реА рдКрднрдЯрд╛рдВрее1

рдкреАрддрд│ рддрдгрд╛ рдкрд▓рд╛рдг, рд▓реВрдорд╛рдВрд│рд╛ рддрдВрдЧ рд▓реЬрдЫреЬрд╛

рдореНрд╣реЛрд░рд╛ рдореЛреЬ рдореНрд╣рд▓рд╛рдг, рдмрдЯрд╡рд╛рдВ рдКрдВрдЯрд╛рдВ рдмреЗрд▓рдЪрд╛рее2

рдЭрд╛рд▓рд░ рдХрд╛рдЯреА рдЭреВрд▓, рдЧреЛрдб рдЧреЛрд░рдмрдБрдз рдЧреВрдШрд░рд╛

рдордЧрд░рд╛рдВ рдордж рдордЦрддреВрд▓, рдШреБрд│рд╡рд╛рдВ рдКрдВрдЯрд╛рдВ рдШрд╛рд╕рд┐рдпрд╛рее3

рдХрд┐рд░рдорд┐рд░рд┐рдпрд╛ рд╕рд╛ рдХрд╛рди, рдЭрд╛рд▓рд░ рдкреВрдБрдЫрдЬ рдЭреЗрд░рдгреЛ

рдИрдб рдЖрд░рд╕реА рдЖрди, рдирд│реА рдШреЛрдЯрд╡реА рдирд╛реЬ рдШреЬрее4

рдЧрд│рдХреЛрдбреА рдЧрд░рдХрд╛рдм, рд╕реАрд╕рд╛рдВ рд╕реЛрдгрд╛ рд╕рдВрдЦрд┐рдпрд╛

рдКрдВрдЯрд╛рдВ рдореБрд░рдзрд░ рдЖрдм, рдирд╛рдХрд╛рдВ рдЪрд╛рдБрджреА рдирдерд▓рд┐рдпрд╛рдВрее5

рдЬреИ: рдЬреИ: рд░реА рдЬреИрдХрд╛рдг рдЧреЛрдб рджрдмрд╛ рдЧрдЧреНрдШрд╛рд╡рдгрд╛

рдвреАрд▓реА рдЫреЛреЬреНрдпрд╛рдВ рдврд╛рдг, рдкрд╛рдВрдЧрд│ рд╡реЗрдЧ рдкреБрдЧрд╛рд╡рдгрд╛рее6

рдкрд╡рди рд▓реИрд░ рдкрд░рдорд╛рдг, рд▓рдЪрдкрдЪ рд▓реЛрдЪрд╛рдВ рд▓рд╛рдВрдШреЬрд╛

рд╣реАрдВрдб рд╡реЗрдЧ рд╣рд░рдЦрд╛рдг, рдЯреВрд░реИ рдкрд╛рдВрд╡реЬрд╛рдВ рдЯреЛрд░реЬрд╛рее7

рдУрдард╛ рдЕрд│рд╡рд│рд┐рдпрд╛рдВ, рдХрд╛рд│реИ рдХрд╛рдВрдЯреИ рдХрд░рд╡рд▓рд╛

рд▓рдВрдЬрд╛ рд▓рд│рд╡рд│рд┐рдпрд╛рдВ, рдкрддрд│реА рд▓реБрд│рд╡реА рдкреАрдирдгреНрдпрд╛рдВрее8

рдлреБрд░рдгреНрдпрд╛рдВ рд░рд╛ рдлрд░рдгрд╛рдЯ, рд╕рд░реЬрд╛рдЯреИ рд╕реВрдВрд╕рд╛ рд╕рдореИ

рдЧрд╛рд│рд╛рдВ рджрдм рдЧрд░рдгрд╛рдЯ, рдКрдБрдЯрд╛рдВ рднрд╛рдЬ рдЕрдЯрд╛рд╡рд░реАрее9

рд╕рд╛рдВрдврд╛рдВ рдЬрд╛рдо рд╕рдкреВрдд, рдЬреИрдХреЗреЬрд╛ рдЬрд░рд╡рд╛рдгрд┐рдпрд╛рдВ

рд╡рдЧреИ рд╡реЗрдЧ рд╡рднрд░реВрдд, рднрд╛рд░ рдвреЛрд╡рдгрд╛рдВ рднрд╛рдЦрд░рд╛рдВрее10

рдирд╛ рдХрд░рддрд╛рдВ рдирд╛рдЧреМрд░, рдЬреИ:рдЬреИ: рд╡рдв рдЬреИрдкрд░ рд╡реЬреИ

рдвреАрд▓реА рдореЛтАЩрд░реА рдвреЛрд░ рдкреМрдВрдЪреЗ рджрд┐рд▓реНрд▓реА рдкрд▓рдХрджрдЯрее11

рдмреНрд╣реИ рдЙрд▓рд╛рд│рд╛рдВ рдмрдЧреНрдЧ, рдкреИрдВрдбреИ рдУрдареА рдкрд╛рдВрдЧрд│рд╛

рдЖрдердг рдХрд░рдг рдЕрд│рдЧреНрдЧ, рдореБрд░рдзрд░ рдорджрдзрд░ рдорд╛рдВрдЧрд│рд╛рее12

рд╕реНрдпрд╛рдВрдврд╛рдВ рдЬрдгреИ рд╕рд░реЛрдв, рднрд░рдЪрдБрдб рд╡рд╛рдВрдврд╛ рднрд╛рд░рдХрдв

рдбрдЧрд╛ рдиреИрд╕рд╛рд╡рд░ рдбреЛрдб, рдЧреЛрдб рдмреЛрдб рдмрдЯрдХреА рдЧрд┐рдЯрдгрее13

рдирд╛рдХрд╛рдВ рд░рдЬрдд рдирдХреЗрд▓, рдмрд╛рдХрд╛рдмрдБрдз рд╕реЗрдмрд╛ рд╕рдБрдзрдг

рдЭреЗрдмрд╛ рдЭрд▓рдг рдЭрдХреЗрд▓, рдЕреЗрдмрд╛рдВ рдЖрдЧрд│ рдКрдВрдЯреЬрд╛рее14

рдореБрд░рдзрд░ рдорд╛рдБрдЭреА рдорд▓реНрд▓, рдЧреБрд▓реНрд▓ рдЧрд░реАрдмрд╛рдВ рдЧреВрдВрдЬрдгрд╛

рднрд╛рдпрдк рдХрд┐рд╕рд╛рдг рднрд▓реНрд▓, рдКрдБрдЯ рдШрд░реВ рдзрдБрдзреИ рдЕреЬрдгрее15

рдЯреВрдБрдЯрд░, рдорд╣рд┐рдпреЛ, рдЯреЛрдб, рд╡рд╛:рдгреА рдбрдЧрд░реЛ, рдмреВрд▓рд┐рдпреЛ

рдХрд┐рд░рд╕рд╛рдгрд╛рдВ рдШрд░ рдХреЛрдб, рдЯрд│рд┐рдпреЛ рдЦреЛрддреЛ рдЯреЛрд░реЬреЛрее16

рдЕреЗрдХрд╛рдВ рд╡рдЧреИ рдЙрд▓рд▓реНрд│, рдЯреЗрдХрд╛рдВ рдмрдБрдз рд▓рд╛рджрд╛рдВ рдЯреБрд░реИ

рдЖрд│рд╕ рд╣реБрд╡реИрди рдЕрд▓реНрд│, рд╣рд╛рд▓рд╛рдВ рдмрд┐рдЪ рд╣рд╛рдХреНрдпреЛ рд╡рд╡реИрее17

рдХрд┐рд░рдг рдХрдврдг рд╕реМ-рдХреЛрд╕, рд╕реЛрд░рд╛рд╕реЛрд░ рд╕рд┐рдзрд╛рдпрдЬреНрдпреИ

рджреАрдЦреИ рдКрдБрдЯрди рджреЛрд╕, рдУрдкрдг рдШрд░ рдЕрдзрд░рд╛рдЬрд┐рдпрд╛рдБрее18

рдХреЛрдкрдг рдореЗрдВ рдХрдВрдХрд╛рд│, рд░реЛрдкрдг рдкрдЧ рд░рд╛рдВрдШреЬрдкрдгреЛ

рдКрдБрдЯрд╛рдВ рдЕрдмрдвреА рдЖрд│, рдЬрд░рд╛ рдорд░рдг рдЬреВрдгрд╛рдВ рдореБреЬреИрее19

рдЦреЗрдЬреЬ рдЦрд╛рдВрд╡рдд рдЦреЛреЬ, рдлреЛрдЧреЬрд▓рд╛рдВ рдХрд░рд╡рд▓ рдлрдБрдлреИ

рдЬрд╛рд│рд╛рдВ рдЪрд░рддрд╛рдВ рдЬреЛрдб, рдард╛рдг рдЫреЛрдб рдареЗрдХрд╛рдВ рдареАрдмреИрее20

рдерд╛рдЧ рдЭрд╛рдЧ рдереВ рдЭрд▓реНрд▓, рдЪреЛрд│-рдореЛрд│ рдиреИтАЩрд░реВ рдЪреЭрдг

рд╡рд┐реЬрд▓реИ рд░реЛ рд╕рдЬ рдмрд▓реНрд▓, рдЬреБрд╣рд╛рд░ рдЬреЗрд╕рд╛рдгреА рдЬрдЧрд╛рдВрее21

рдлреМрдЬрд╛рдВ рд░рд╛ рдлрд░рдЬрдВрдж, рдмреЛрдЭрд╛рдВ рдореЗрдВ рдмреЗреЬрд╛ рд╡рдзреИ

рдКрдБрдЯрд╛рдВ рдЪреЭрдг рдЕрдгрдВрдж, рдЬрд╛рдгрдирд╣рд╛рд│рд╛рдВ рдЬрд╛рдг рд╣рджрее22

рдиреАрд░реИ-рдкреАрд▓реИ рд╕рд╛рдЦ, рдирд╛рдЦ рд╕рд░реИ рдХрдорддрд░ рдХрд░реИ

рдЪреБрдЧрдЯреА рдЪрд╛рд░реЛ рдЪрд╛рдЦ, рдлреВрд╕ рдЙрджрд░ рдХрд░рд╡рд▓ рдлрдмреИрее23

рднрд╛рдареЛ-рдорд╛рдЯреА рднрд╛рд░, рд▓рдХреНрдХреЬ-рдмрдВрдЧреЬ рд▓реНрдпрд╛рд╡рдгрд╛

рдХреЛрд╕рд╛рдВ рд▓рд╛рдж рдХрддрд╛рд░, рдКрдБрдЯ рдЬреБрд╡рд╛рдпрд╛рдВ рдЬрд╛рдд рд╡рдЧрее24

рдХреВрд╡рд╛рдВ рдХрд╕рдмрд│ рдЦреАрдВрдЪ, рдЬрдЧрдиреИ рдЬрд│ рдкрд╛рд╡реИ рдЬрдмрд░

рд╕рдмрд░ рдХрд░реИ рд╕рд░ рд╕реАрдВрдЪ, рдЦреЗрдд рд╡рд╛реЬрд┐рдпрд╛рдВ рдЦрд╛рдЯ рдХрд░рее25

рдврд┐рдЧрд▓рд╛рдВ рдорд╛рдереИ рдвреВрдХ, рдлреВрд╕ рдЦрд╛рдп рдЦрд╛рддреЛ рдлрд┐рд░реИ

рдЪрд╛рд▓реИ рднрд╛рд░реА рдЪреВрдХ, рд╡рд╛рдЬреИ рдКрдБрдЯ рдЙрдмрд╛рдгрд┐рдпреЛрее26

рджреЗрд╡ рдКрдБрдЯ рдЕрдЬ рджреЗрд╡, рд╕реЗрд╡ рдХрд░рдг рд╕рдВрд╕рд╛рд░ рд░реА

рдорд╛рдВрдЧреНрдпреЛ рдХрджреЗрди рдореЗрд╡, рдзреЛрдмреЛ рднрд░рджреНрдпрд╛рдВ рднрд╡рдзрдгреАрее27

рдирд╛, рдереЗ рдорд╛рдБрдЧреНрдпреЛ рдиреЗрдо, рдореНрд╣реЗ рдкреБрд░рд╕реНрдпреЛ рдиреАрдВ рдкреНрд░реЗрдо рд╕реВрдВ

рдЯреЛрдбрд╛ рдЬрд╛рд╡реИ рдЯреЗрдо, рдореБрдЦ рд╕реВрдБ рд╡реИрд░реА рдорд╛рдВрдЧрд▓реЗрее28

рдореЛрдЯрд░ рдХрд░рд╡рд▓ рдореМрдЬ, рд░реЗрд▓рд╛рдВ рдлрдм рд░реБреЬрддреА рдлрд┐рд░реИ

рдЙрдбрдгрдЦрдЯреЛрд▓рд╛рдВ рдУрдЬ, рдЦреЛрдЬ рдорд┐рдЯреИ рдЦрд╕рд╕реЗреЬрдЬреИрее29

рдЦрд╛рдбрд╛рдВ рдЧрд╛рдбреИ рдЦрд╛рд▓, рдЧрд╛рд│реИ рдХреБрдг рдЧреБреЬ рдлрд┐рдЯрдХреЬреА

рдШреА рдШрд╛рд│рд╛рдВ рдирд╛ рдЧрд╛:рд▓, рдЧреБрд▓реНрд▓реИ рдХрдв рдЧреВрдВрдЬреИ рдХрдпрд╛рдВ?рее30

рдЦреЬрдг рдХрд┐рд╕рд╛рдгрд╛рдВ рдЦреЗрдд, рдорд░реБрдзрд░ рд╕рд╛рдЧреА рдорд╛рдирдЦреИ

рд╣рдж рдКрдБрдЯрд╛рдВ рд░реЛ рд╣реЗрдд, рд╕рдореИ рд╡рд┐рдЧрд╛реЬреИ рд╕рд╛рди рд╡рджрее31

рдЧрд░рдЬрд╛рдВ рдЬреБреЬреИ рдЬреБрд╣рд╛рд░, рдКрдБрдЯрд╛рдВ рдШрд░рд╛рдВ рдЙрдгрд░реИ рд╣рд╡реИ

рднрд╛рдареИ рдорд╛рдЯреА рднрд╛рд░, рдзрд╛рди-рдкрд╛рдд рдвреЛрд╡рд╛рд╡рдгреИрее32

рдЫрд┐рдгрдорд┐рдг рдЫрд╛рдВрдЯрд╛рдВ рдЫреЗрд╣, рдЙрд░рдгрд╛рд╡реИ рдХрд░рд▓рд╛ рдЙрдбреИ

рдордБрдЭ рд╣рд│ рд╣рд╛рд▓рд╛рдВ рдореЗрд╣, рдЯрд┐рдЪрдХрд╛рд░реА рдмрд┐рди рдЯреЛрдбреЬрд╛рее33

рд╕реНрдпрд╛рдВрдврд╛рдВ рдЬрд╛рдо рд╕рдкреВрдд, рджреЗрд╡рд│ рд░реВрдк рджреАрджрд╛рд░рд╡реИ

рдЕреЬреИ рдорд╛рдХреЬреИ рдКрдд, рд╣реЛрдбреИ-рдЧреЛрдбреЗ рд╣реВрд▓рд░реИрее34

рдбрд░рддреА рдбреАрдЬрд▓ рдХрд╛рд░, рд╣рд╛рд░ рдорд╛рдирдЧреА рдореЛрдЯрд░рд╛рдВ

рд░реЗрд▓рд╛рдВ рд░реИрдЧреА рд▓рд╛рд░, рдзреЛрд░рд╛рдВ, рдКрдБрдЯ рдзрдбрее35

рд╣рд╛рд░реИ рд╣рд╛рдереА рдШреЛреЬ, рдкреЛреЬ рдкрдЬреИ рдзрд░ рдзреЛрд░рд┐рдпрд╛рдВ

рдЦреАрдВрдЪреИ рдЭреВрд▓рд╛рдВ рдЦреЛреЬ, рдКрдБрдЯ рдЦрдмреВрд╕ рдЭрдЧреИ рд╡рдЧреИрее36

рдЭреЛрдХрд╛рдВ рдЭреБрдХрд┐рдпреЛ рдЭреВрда, рдзрд░рдХреЛрдЯрд╛рдВ рд▓реБрдХрд┐рдпреЛ рдзрдгреА

рдкрдг рдирд╛ рджреЗрд╡реИ рдкреВрда, рдКрдБрдЯ рдХрд╛рд░рдгреИ рдЬрд╛рди рд▓реНрдпреИрее37

рд░реЗрдЧрд┐рд╕реНрддрд╛рдиреА рд░рд╛рдЬ, рдЧрдВрдЧ рд░рд┐рд╕рд╛рд▓рд╛ рдЧрдЬрдм рд░рд╛

рдКрдБрдЯ рд╕реБрд╡рд╛рд░реА рд╕рд╛рдЬ, рдЪрд╛рд░реИ рдШреА рдЪрд░рддрд╛ рдШрдгрд╛рее38

рдХрд┐рд▓-рдХрд┐рд▓ рдХрд╛рдЦ рдкрд┐рджрд╛рдп, рдКрдБрдЯрд╛рдВ рдЪреЭ рдЙрдиреНрдирддрд┐ рдХрд░реА

рдЦрд│рдмрдЪ рдЦреАрд▓рд╛рдВ рдорд╛рдВрдп, рдЦреЛрдЯрд╛ рдмреИрдард╛ рдЦрд╛рдиреЬрд╛рее39

рдЕрд░реЬрд╛рд╡реИ рдШрд░ рдКрдБрдЯ, рдЬреА рдЪрд░реЬрд╛рд╡реИ рдЬреБрд░ рдЪреЭреИ

рдареЛрд╕реА рдЦрд╛рддрд╛рдВ рдареВрдВрда, рд╕рдореИ рд╕реБрд╡рд╛рд░реА рдХреВрдХрд╕реАрее40

рд╕рдореИ рди рд╕рдорд░рд╕ рдЬрд╛рдп, рдЬреБрдирд╛ рдиреИрдгрд╛рдВ рдирд╡ рдордЬрд╛

рдЧреНрд╡рд╛рд│ рд░реЗрдбрд┐рдпрд╛ рд░рд╛рдп, рдХрд╛рд░ рдзрд╛рд░ рдКрдБрдЯрд╛рдВ рдЕрдзреИрее41

рдХрд╛рд░ рдЪреЭрдг рд╡рдгрдЬрд╛рдп, рдЪреЭрдгреЛ рдЬреЗ рдЪрд╛рд╡реИ рдорд┐рдирдЦ

рд╕реЬрдХрд╛рдВ рдмрд┐рдирд╛ рд╕рд┐рдзрд╛рдп, рдКрдБрдЯ рдЕрдЧрдо рдордЧ рдХрд╛рд░рдгреИрее42

рдЭреВрдард╛ рдЬреЗрд╕рд│рдореЗрд░, рдмрд╛реЬрд╛ рдмреАрдХрд╛рдгреИ рддрдгрд╛

рдЦрд╛рдгрд╛ рдЦрд│ рдЧрдЬрдиреЗрд░, рдЧреЛрдЧрд╛рдореЗреЬреА рдКрдБрдЯ рдЧреЭрее43

рдЖрдЬ рдмрд┐рдХреИ рд╣реИ рдКрдБрдЯ, рдиреМ рд╕рд╣рд╕реНрддреНрд░ рд╕рд┐рдХреНрдХрд╛рдВ рд╕рдЯреИ

рдХрд┐рдг рдорд╛ рдЦрд╛рдИ рд╕реВрдВрда, рдзрд╛рд░реИ рд╕рд╛рдореЛ рдХрд░ рдзрдгреАрее44

рд╕реНрд░реЛрдд
  • рдкреЛрдереА : दस दात ,
  • рд╕рд┐рд░рдЬрдХ : साहित्य महोपाध्याय नानूराम संस्कर्ता ,
  • рдкреНрд░рдХрд╛рд╢рдХ : लोक साहित्य प्रतिष्ठान, कालू-बीकानेर ,
  • рд╕рдВрд╕реНрдХрд░рдг : प्रथम संस्करण
рдЬреБреЬреНрдпреЛреЬрд╛ рд╡рд┐рд╕реИ